3.2.2021 tarihli ve 31384 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7263 sayılı “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da önemli değişiklikler yapılmıştır.

Yapılan değişiklikler ile; Ar-Ge insan kaynağı kapasitesini artırılması, teknoloji ve yenilikçi şirketlerin ortaya çıkarılması ve gelişiminin desteklenmesi, üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi ve kurumsallaştırılması ile Ar-Ge ve yenilik ekosistemini güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Ayrıca, yapılan düzenlemeler ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile oluşturulan yapıların birbirini tamamlaması ve desteklemesiyle belirli bir noktaya gelen teknoloji yoğun çalışmaların daha da katma değerli hale getirilmesi hedeflenmiştir.

 

Bu kapsamda, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda 7263 sayılı Kanun ile yapılan değişikliklere özet ve detaylar itibarıyla aşağıda yer verilmiştir.

 

1. Değişikliklerin Özeti

    

• Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda yer alan teşviklerin uygulama süresi 31.12.2028 tarihine uzatılmıştır.
• 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançları tutarı 1.000.000 TL ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın %2'si pasifte geçici bir hesaba aktarılacak. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye'de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da bu kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şart olacak. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının %20'si, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemeyecek.
• Bölgede faaliyette bulunanlara Bakanlık tarafından uygun görülen alanlarda gerçekleştirecekleri projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşmamak üzere, ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde yıllık 1.000.000 TL’ye kadar indirim konusu yapılabilecek.
• Yönetici şirket tarafından teknoloji geliştirme bölgeleri alanında ya da bu alanın dışında kuluçka merkezlerinin kurulması sağlanmıştır.
• Bölge ilanından sonra kurulacak yönetici şirketin esas sözleşmesi ile bu sözleşmede yapacağı değişikliklerin izlenebilmesi amacıyla Bakanlık izni şartı getirilmiştir.
• Bölgede mücbir sebep halleri dışında faaliyetlerin 1 yıl durması halinde alanın ilanına ilişkin karar, hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalkacak.
• Projelerinin tamamlanma tarihinden itibaren yeni bir proje sunulmaması ve yönetici şirkete iletmekle yükümlü olunan bilgi ve belgelerin süresinde verilmemesi durumunda sözleşme feshedilecek.
• Teknoparklara AR-GE binası, atölye ve buralarda yer alacak makine, ekipman ve yazılımlara yönelik destekler verilecek.
• Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi hizmetlerinde istihdam edilen desteklenecek programlar mezunu personele de destek uygulanacak.
• Bölgelerde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi Ar-Ge personeli için 2 yıl süreyle ve stajyer istihdam edenlere, bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere destek sağlanacak.
• Gelir vergisi stopaj desteğinin işveren lehine uygulanması gerektiği hususu netleştirilmiştir.
• Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı, toplam personel sayısı 15'e kadar olan bölge firmaları için %20 olarak uygulanacak.
• Bölgede yer alan işletmelerde, gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin %20'sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin, bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında olacak.

   

B. Değişikliklere İlişkin Açıklamalar

1. Kanunun “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde yapılan değişiklikler.

   703 sayılı KHK ile Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Kurulmasına İlişkin KHK yürürlükten kaldırılması ve Kanununun amacına dayanak teşkil edecek çok sayıda ulusal belirleyici doküman bulunması nedeniyle Kanunun 1’inci maddesinde yer alan “Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun kararları da dikkate alınarak” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

2. Kanunun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin Kuluçka Merkezi ve Desteklenecek Programlar tanımlarında değişiklikler yapılmış ve fıkraya Kuluçka Girişimcisi, AR-GE Binası ve Atölye tanımları eklenmiştir.

   Söz konusu değişikler sonrasında Kanunun uygulanmasında;

   s) Kuluçka Merkezi (İnkübatör): Özellikle genç ve yeni işletmeleri geliştirmek amacıyla; girişimcilere bölge içinde veya dışında ofis hizmetleri, ekipman desteği, yönetim desteği, mali kaynaklara erişim, kritik iş ve teknik destek hizmetlerinin bir çatı altında tek elden sağlandığı yapıları,

   ee) Desteklenecek Programlar: Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programları ile Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programları,

   ff) Kuluçka Girişimcisi: Kuluçka merkezlerinde yer alan AR-GE, teknolojik yenilik, yazılım ve tasarım faaliyetlerinde bulunan ve nitelikleri ve bu merkezlerde bulunabilecekleri süre Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen erken aşama girişimcileri,

   gg) AR-GE Binası: Bölgelerde AR-GE, tasarım ve yenilik faaliyeti yürüten girişimcilere tahsis edilecek ofislerin, ortak alanların ve Bölge hizmetlerinin sunulması ile ilgili birimlerin yer aldığı yapıyı,

   hh) Atölye: Girişimciler tarafından AR-GE, yenilik ve tasarım faaliyetleri kapsamında ihtiyaç duyulan makine ve ekipmanların bulunduğu yapıyı ya da alanı,

   ıı) Stajyer: Yükseköğretim Kurulunca yükseköğretim kurumlarında veya Milli Eğitim Bakanlığınca mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında verilmesi uygun görülen her düzeydeki alana özgü olarak belirlenen teorik ve uygulamalı dersler dışında, öğretim programlarıyla kazandırılması öngörülen mesleki bilgi, beceri, tutum ve davranışların geliştirilmesi, sektörün tanınması, iş hayatına uyum, gerçek üretim ve hizmet ortamında yetişmek amacıyla işletmelerde mesleki çalışma yapan öğrencileri

   ifade etmektedir.

   Kanun değişikliği sonrasında Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinin bünyelerinde yer alan kuluçka merkezlerinin; Bakanlıkça belirlenecek şartlar çerçevesinde, bölge alanları dışında, ihtiyaç duyulan diğer alanlarda oluşturularak, bu merkezlerde girişimcilerin destek, teşvik ve muafiyetlerden yararlandırılması sağlanmıştır. Bu sayede bölge alanı dışında da kuluçka merkezi kurulmasına imkân tanındığından kuluçka merkezi tanımı revize edilmiş, kuluçka girişimcisi tanımlanarak kuluçka merkezlerinde yer alabilecek girişimcilerin niteliklerinin sağlıklı bir şekilde belirlenmesi amaçlanmıştır.

   Öte yandan, Kanun’un mevcut halinde temel bilimler tanımı yalnızca fizik, kimya, biyoloji ve matematik bölümleri olarak belirtilmekteyken bu bölümlerin isim ve içerik değiştirebilmeleri ve benzeri yeni alanlar eklenebilmesi nedeniyle olası karışıklıkların önüne geçmek ve destek kapsamını benzer alanlarda genişletebilmek adına desteklenecek programlar adıyla revize edilmiştir.

   Son olarak; sağlanan teşvik ve destekler nedeniyle AR-GE binası, atölye ve stajyer tanımları da Kanuna eklenmiştir.

3. Kanunun “Kuruluş” başlıklı 4’üncü maddesinde değişiklikler yapılmıştır.

   Yapılan değişiklik sonrasında bölge ile ilgili başvuruları değerlendiren Değerlendirme Kurulu toplantılarına Bakanlık ilgili Genel Müdürü dışında yöneticilerin de başkanlık edebilmelerini sağlamak adına Bakanlık temsilcisi ibaresi getirilmiştir.

   Ayrıca, değerlendirme kurulunda Bakanlık tarafından belirlenecek teknoloji konusunda faaliyet gösteren kurum kuruluş sayısı en az biri özel kuruluştan olmak şartıyla iki kurum veya kuruluştan birer temsilci şeklinde değiştirilerek teknoloji konusunda faaliyet gösteren kurum ve kuruluş sayısı artırılmıştır.

   Diğer taraftan, yapılan değişiklikle; Cumhurbaşkanına ilan edilen Bölgenin iptal edilme yetkisi verilmiştir.

4. Kanunun “Yönetici şirket” başlıklı 5’inci maddesinde değişiklikler yapılmıştır.

   Maddeye eklenen çeşitli fıkra ve cümleler ile aşağıdaki hükümler tesis edilmiştir.

1. Bölge ilanından sonra kurulacak yönetici şirketin esas sözleşmesi ile bu sözleşmede yapacağı değişikliklerin izlenebilmesi amacıyla Bakanlık izni şartı getirilmiştir.
2. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinin bünyelerinde yer alan kuluçka merkezlerinin; Bakanlıkça belirlenecek şartlar çerçevesinde, bölge alanları dışında, ihtiyaç duyulan diğer alanlarda oluşturularak, bu merkezlerde girişimcilerin destek, teşvik ve muafiyetlerden yararlandırılması sağlanmıştır.
3. Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan AR-GE ve tasarım faaliyetinde bulunan girişimcilerin ilgili idarelerden alması gereken iş yeri açma ve çalışma ruhsatının Bakanlık il müdürlükleri marifetiyle düzenlenmesi ve bu kapsamda denetlenmesi sağlanmıştır.
4. Bölge alanı ilan edildikten sonra faaliyete geçen bölgenin, faaliyetlerinin mücbir sebep halleri dışında bir yıl durması halinde Cumhurbaşkanının söz konusu alanın ilanına ilişkin kararı, hüküm ve sonuçları ile birlikte ortadan kalkacağından bu durumun Bakanlık tarafından ilgili diğer kurum ve kuruluşlara bildirileceği ifade edilmiştir. Bu sayede, bu gibi durumlarda takip edilecek sürece dair oluşabilecek boşluk giderilmiştir.
5. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alma şartlarının başında Ar-Ge faaliyetlerinde bulunulması ve gerçekleştirilen faaliyetlere ilişkin bilgi ve belgelerin sunulması geldiğinden bu yükümlülükleri yerine getirmeyen girişimcilerin Bölgeden tahliyesine ilişkin işlemleri sağlamak amacıyla Bölgede faaliyet gösteren girişimcilerin projelerinin tamamlanma tarihinden itibaren yönetmelikle belirlenen şartlar dâhilinde yeni bir proje sunmamaları ve ilgili mevzuat çerçevesinde yönetici şirkete iletmekle yükümlü oldukları bilgi ve belgeleri süresinde iletmemeleri halinde, sözleşmeleri fesholunmuş sayılacaktır. Bu durumda fesih tahliye nedeni olacaktır.

5. Kanunun “Destek ve muafiyetler” başlıklı 8’inci maddesinde değişiklikler yapılmıştır.

1. Teknoparklara yapılaşma için alt yapı, idare binası, AR-GE binası ve kuluçka merkezi inşaatlarına yardım amacıyla destek verilmekte, Ar-Ge’si yapılan ürünlerin atölyelerde prototiplerinin yapılması için atölye binası ile bu atölyelerde kullanılacak makine, ekipman ve yazılımların da Bakanlıkça desteklenmesi sağlanmaktadır.
2. Teknoparklarda görevli personeller, girişimcilere kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofislerinde rehberlik etmekte ve girişimcilerin projelerinin yürütmelerine destek olmaktadır. Bu kapsamda, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi hizmetlerinde istihdam edilen desteklenecek program alanlarından mezunların Ar-Ge personeli statüsünde olmadan da yönetici şirketlerde istihdam edilebilmeleri ve böylece bu programlardan mezunların istihdamının arttırılması sağlanmıştır.
3. Üniversite-sanayi işbirliğinin, yüksek katma değerli Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin ve bunlardan doğan çıktının artırılması amacıyla Bakanlıkça belirlenen şartları taşıyan doktora öğrencisi Ar-Ge personeli istihdam eden girişimcilere destek sağlanmıştır.
4. Yükseköğrenimlerine ve mesleki eğitimlerine devam eden öğrencilerin alanlarıyla ilgili kendilerini geliştirmelerine imkân tanınması için Bakanlıkça belirlenen şartları taşıyan ve stajyer istihdam eden firmalara destek sağlanmıştır.

6. Kanuna eklenen “Ek Madde-3” ile teşviklerden yararlanmak için kazancın bir kısmının girişimcilere sermaye olarak konulması şartı getirilmiştir.

4691 sayılı Kanuna eklenen Ek Madde-3 ile Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla özel sektörün ayıracağı kaynaklarla sermayeye dayalı mekanizmaların kurulması ve güçlendirilmesi için düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenleme uyarınca;

1.1.2022 tarihinden itibaren yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazanç tutarı 1.000.000.-TL ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın %2’si pasifte geçici bir hesaba aktarılacaktır.

Bu yükümlülük, yıllık bazda 20.000.000 TL ile sınırlıdır.

Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar;

• Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması,
• Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da bu Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere

  sermaye olarak konulması şarttır.

  Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının %20’si, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez.

  Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.

  Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkili olup, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirleneceğinden ikincil düzenlemelerin takip edilmesi oldukça önemlidir.

7. Kanunun geçici 2’nci maddesinde değişiklikler yapılmıştır.

1. Kanunda yer alan teşviklerin uygulama süresi 31.12.2028 tarihine kadar uzatılmıştır.
2. 31.12.2028 tarihine kadar, bölgede çalışan Ar-Ge tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilmesi düzenlenmiştir. Bu suretle, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan girişimcilerin üzerindeki istihdam yükünün azaltılması amacıyla gelir vergisi stopaj desteğinin işveren lehine uygulanması gerektiği hususu netleştirilmiştir.
3. Teknoloji Geliştirme Bölgesinde yer alan ve toplam personel sayısı 15’e kadar olan işletmeler için, gelir vergisi stopajı ile sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak destek personeli sayısının toplam personelin %20’ye çıkarılmıştır. Bu sayede, Kanun kapsamında destek, teşvik, muafiyetlerden yararlanan destek personeli sayısının belli bir ölçeğin altındaki girişimciler için artırılmış ve girişimcilerin ve Ar-Ge süreçlerinin bütüncül bir yaklaşımla desteklenmesi sağlanmıştır.
4. Bölgede yer alan işletmelerde çalışan ve yüksek lisans veya doktora yapan AR-GE ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilmesi için bölgede yer alan işletmelerde en az 1 yıl çalışmaları şartı kaldırılmıştır.
5. Esnek çalışma saatlerine uyumlu olarak Bölgede yer alan işletmelerde çalışan personellerin faaliyetlerinin bir kısmını Bölge dışında da yürütmesi ve Kanunla sağlanan destek ve muafiyetlerden aynı şekilde faydalanması amaçlanarak Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan işletmelerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin %20’sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin, bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamına alınmıştır. Ayrıca, Cumhurbaşkanıne bu oranı  %50’ye kadar artırma yetkisi verilmiştir.

8. Kanunun geçici 4’üncü maddesinde değişiklikler yapılmıştır.

Teknoloji Geliştirme Bölgelerindeki Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin güçlendirilmesi için gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Bölgelerde faaliyette bulunanlara sağlanan sermaye desteklerinin kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması uygulamasının geçerlik süresi 31.12.2028 tarihine uzatılmıştır.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin;

• Beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %10’unu ve
• Öz sermayenin %20’sini

aşmamak üzere, Gelir Vergisi Kanununun 89’uncu maddesi uyarınca ticari kazancın ve Kurumlar Vergisi Kanununun 10’uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılır.

Ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde yıllık olarak indirim konusu yapılacak tutara ilişkin sınır 500.000 TL’den 1.000.000 TL’ye çıkarılmıştır.

Bu Kanun kapsamındaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da tamamen geri alınması halinde indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.

 

Saygılarımızla.

Vezin YMM/BD A.Ş.

 

Sirkülerimizde bahsi geçen 7263 sayılı Kanuna ulaşmak için tıklayınız.

 

 Yukarıda yer verilen açıklamalar konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade sadece bilgilendirme ve yorum yapmak amacını taşır. Söz konusu bilgilerin kişisel veya ticari kararlarınızda dayanak gösterilerek işlem yapılması yerine, konu hakkında profesyonel bir danışmana başvurmanız tavsiye edilir. “Vezin Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve Vezin Bağımsız Denetim A.Ş.” (Vezin) işbu dokümanın içerdiği konular hakkında bir beyan ve garantide bulunmamaktadır. “Vezin”, bu dokümanın içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü riskin tarafınıza ait olduğunu ve bu kullanımından kaynaklanan her türlü zarar ve sorumluluğun tamamen tarafınızca üstlenileceğini bildirmektedir.