Bilindiği üzere; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “iş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması” başlıklı 13’üncü maddesine göre; iş kazası

 

- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,

- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,

- Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

- Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

- Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

 

Meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olay olarak tanımlanmıştır.

 

İş kazasının, işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Sosyal Güvenlik Kurumuna da en geç kazadan sonraki 3 işgünü içinde iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi zorunludur.

 

Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için gerektiğinde, Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişleri/Denetmenleri vasıtasıyla soruşturma yapılabilir.

 

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 3’üncü maddesine göre “iş kazası” işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olay olarak tanımlanmış, “iş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi” başlıklı 14’üncü maddesine göre; işveren, iş kazalarını kazadan sonraki 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur.

 

3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yapılmamasının işverene iki müeyyidesi bulunmaktadır. Birincisi, 5510 sayılı Kanunun “iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık bakımından işverenin ve üçüncü kişilerin sorumluluğu” başlıklı 21’inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince; bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği işverenden tahsil edilir. İkincisi, 6331 sayılı Kanunun “idari para cezaları ve uygulanması” başlıklı 26’ncı maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince 2023 yılı için 15.529 TL idari para cezası uygulanır. Bu ceza uygulanırken a) 10 çalışandan az çalışanı bulunan işyerlerinden, 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda, 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için %25 oranında artırılarak, 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için %50 oranında artırılarak; b) 10 ila 49 çalışanı bulunan işyerlerinden 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda, 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için %50 oranında artırılarak, 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için %100 oranında artırılarak; c) 50 ve daha fazla çalışanı bulunan işyerlerinden 1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için %50 oranında artırılarak, 2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için %100 oranında artırılarak, 3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için %200 oranında artırılarak uygulanır.

 

Bu genel açıklamalardan sonra, işçinin işverene ait işyerinde bulunduğu sırada meydana gelen kalp krizi olayı iş kazası sayılır mı? İş kazası sayılırsa işveren bildirimi zorunlu mu? konusunu değerlendireceğiz.

 

Sigortalıların işyerinde geçirdikleri kalp krizi sonucu geçici iş göremezlik veya sürekli iş göremezlik haline uğramaları veya ölmeleri iş kazasının unsurlarından sayılan dış etki gerçekleşmediği gerekçesiyle Sosyal Güvenlik Kurumu uygulamalarına göre olay iş kazası sayılmamakta idi.

 

Ancak, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; bir kararında (T:13.10.2004, E:2004/21–529, K:2004/527);  “sigortalının, iş yerinde çalışmakta iken kalp krizi geçirerek ölümü “sigortalının işyerinde bulunduğu sırada meydana gelme” haline uygun bir olay olduğu gibi, “işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla meydana gelme” haline de uygun olup; iş kazası sayılması gerekir. Maddede, başkaca bir şart ya da kısıtlamaya yer verilmemiş olduğundan, yasada olmayan bir kısıtlamanın yorum yoluyla getirilmesine de olanak yoktur.” Şeklinde hüküm tesis etmiştir.

 

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kısa vadeli sigorta kolları uygulamaları konulu 13.06.2011 tarih ve 2011/50 sayılı Genelgesi ile “1.1.2. İş Kazası Sayılma Hal ve Durumları” başlıklı bölümünde de “Dışarıdan bir etki veya herhangi bir olayla ilgili olmaksızın işyerinde geçirdiği bir kalp krizi veya başka bir hastalık nedeniyle vefat eden sigortalının ölümünün iş kazası olarak kabulüne imkân bulunmamaktadır.” hükmü bulunmaktaydı.

 

Sosyal Güvenlik Kurumu olayı iş kazası saymamakta Yargı olayı iş kazası olarak kabul etmekte ve dolayısıyla Sosyal Güvenlik Kurumu aleyhine açılan davalarda çalışanların lehine kararlar çıkması nedeniyle, kalp krizinin iş kazası olarak kabul edilmemesi şeklindeki uygulamadan Sosyal Güvenlik Kurumu, almış olduğu 09.09.2014 tarih ve 12754550 sayılı Olur’u ile vazgeçmiştir.

 

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı almış olduğu bu OLUR akabinde yayımladığı 29.09.2016 tarih ve 2016/21 sayılı Genelgenin 1.1.2.1. “Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada” başlıklı bölümün son paragrafında aynen “sigortalının işyerinde kalp krizi geçirmesi veya başka bir hastalık nedeniyle ölmesi ya da ruhen veya bedenen hemen veya sonradan engelli hale gelmesi iş kazası olarak kabul edilecektir.” Düzenlemesine yer verilmiştir. Söz konusu değişiklikten sonra kalp krizi, beyin kanaması, felç vb. olaylar da iş kazası olarak kabul edilmeye başlanmıştır.

 

Hatta Genelge hükmünün yürürlükten kaldırıldığı tarihten daha önceki bir tarihte meydana gelen olaylar da iş kazası olarak kabul edilmeye başlanmıştır.

 

 

 

 

Sonuç olarak; 29 Eylül 2016 tarih ve 2016/21 sayılı Genelge ile yapılan düzenleme ile 4/1-a (SSK) kapsamındaki sigortalıların dışarıdan bir etki veya herhangi bir olayla ilgili bağlantı kurulmadan işyerinde kalp krizi geçirmesi iş kazası olarak nitelendirilmektedir. İşverenlerin kalp krizi olayının gerçekleştiği tarihi takip eden 3 iş günü içinde iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yapmaları, aksi takdirde yukarıda belirtilen müeyyidelerle karşılaşmaları söz konusu olacaktır.

 

SAYGILARIMIZLA

VEZİN YMM/BD