Sigorta primine esas olan ve olmayan kazançlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “prime esas kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

 

“4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.

 

a) Prime esas kazançların hesabında;

1) Hak edilen ücretlerin,

2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,

3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,

 

Brüt toplamı esas alınır.

 

b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.

 

c) (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.”

 

Dikkat edilirse prime tabi olmayan kazançlar sayılı ve sınırlı olarak belirlenmiştir. Prime hiç tabi olmayan ödemeler; ayni yardımlar, ölüm yardımı, doğum yardımı, evlenme yardımı, görev yolluğu, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar tazminatı ve kasa tazminatı olarak belirlenmiştir.

 

Kasa tazminatı mahiyeti gereği; para veya kıymetli evrak ya da eşya muhafazası ile görevli bulunan sigortalılara muhtemel açıkları kapatmak amacıyla ödenir.

 

Kasa tazminatı, işverenleri tarafından işletmenin bütçesi göz önünde bulundurulmak suretiyle işverenlerin takdirine bağlı olarak makul bir seviyede belirlenmelidir.

 

Bu tutarların nasıl belirleneceği konusunda mevzuatta herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiş olup, işçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesine göre belirlenir.

Bir işveren çalıştırdığı işçiler için belirlediği temel ücretin belli bir oranında kasa tazminatı ödenmesine karar verebilir.

 

Ancak, kasa tazminatı sorumluluğu bulunmayan sigortalılara bu nitelikte bir ödemenin yapılması halinde söz konusu ödemeler prime esas kazanca dâhil edilmesi gerekmektedir.

 

Bu bilgiler çerçevesinde aynı durumda olan yani kasiyerlik görevi yapanlara aynı miktarlarda kasa tazminatının ödenmesi işverenin işçilerine eşit davranma ilkesi kapsamında değerlendirilmelidir.

 

Sonuç olarak, kasa tazminatı amacına uygun olarak bu tazminatı alacak personele eşit bir şekilde temel ücretine uygun bir oranda verilebilir, bu şekilde ödenen kasa tazminatı prime esas kazanca tabi tutulmaz, amacı dışında ve primden kaçış olacak şekilde ödenmesinin yapılan incelemelerde tespit edilmesi halinde sigorta primine esas kazanca tabi tutulur. Eksik prim matrahı; ek MUHSGK verilmesini gerektirecek, primlerin gecikme cezası ve zammı ile birlikte tahsil edilmesini doğuracak, idari para cezası uygulanmasını gerektirecek, yararlanılan asgari ücret desteklerinin kesilmesine neden olacaktır.

 

 

SAYGILARIMIZLA

VEZİN YMM/BD