• 1-Genel Olarak

  15/7/2023 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7456 sayılı; “6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”la 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli olmak üzere 11 ilimizi derinden etkileyen depremin yaralarını sarmak için kamunun ihtiyacı olan finansman teminine yardımcı olmak üzere Vergi ve diğer diğer bazı kanunlarda değişiklikler yapılmış bu değişikliklerden vergiyle ilgili olanlar hakkında ana hatlarıyla açıklamalar aşağıda yer almaktadır.

• 2-Bir Defaya Mahsus Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdas Edilmiştir.

7456 sy Kanunun 1’inci maddesinde yer alan düzenlemenin ana hatları;

-   197 sy Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 5 inci, 6 ncı ve geçici 8 inci maddelerinde yer alan (I), (I/A), (II) ve (IV) sayılı tarifelere göre vergiye tabi olan ve bu Kanunun yayımı tarihinde ilgili sicilde kayıt ve tescilli bulunan taşıtlar ile bu Kanunun yayımı tarihinden 31/12/2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar, bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılı için tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisine tabidir.

- Ek motorlu taşıtlar vergisi, taşıtların kayıt ve tescilinin yapıldığı yerin vergi dairesi tarafından bu Kanunun yayımı tarihinde, bu tarihten 31/12/2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlar için kayıt ve tescilin yapıldığı tarihte tahakkuk ettirilmiş ve tebliğ edilmiş sayılır.

- Ek motorlu taşıtlar vergisinin mükellefi, bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla 197 sayılı Kanun kapsamında motorlu taşıtlar vergisi mükellefi olanlar ile bu Kanunun yayımı tarihinden 31/12/2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilen taşıtların sahibi olan gerçek ve tüzel kişilerdir.

- 197 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde yer alan istisnalar, ek motorlu taşıtlar vergisi için de uygulanır.

- Hazine ve Maliye Bakanlığınca deprem nedeniyle mücbir sebep hâli ilan edilen yerlerde;

 - deprem tarihi itibarıyla kayıt ve tescilli olan taşıtlar,

- deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hâle gelen binaların maliklerine ait taşıtlar,

- depremlerde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar ile

- deprem nedeniyle eşi veya birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden mükelleflere ait taşıtlar

ek motorlu taşıtlar vergisinden müstesnadır.

-  Ek motorlu taşıtlar vergisi, birinci taksiti bu Kanunun yayımlandığı ayı izleyen ayın (Ağustos ayının) sonuna kadar, ikinci taksiti 2023 yılının Kasım ayı sonuna kadar olmak üzere iki eşit taksitte;

- Bu Kanunun yayımı tarihi ila 31/12/2023 tarihleri arasında ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlara ilişkin ek motorlu taşıtlar vergisi ise bu taşıtların motorlu taşıtlar vergisi ile birlikte peşin olarak ödenir.

- 197 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi hükümleri (md 13. Bildirme ve Sorumluluk başlıklı ve Trafik sicil memurları ile Ulaştırma Bakanlığı sivil hava vasıtaları sicil memurlarının, MTV mükelleflerinin, noterler trafik sicil memurları ile Ulaştırma Bakanlığı sivil hava vasıtaları sicil memurlarının, taşıtlarla ilgili fenni muayene komisyonları, fenni muayene yapma yetkisi verilen gerçek ve tüzel kişiler ile Ulaştırma Bakanlığı sivil havacılık genel müdürlüğünün bildirme ve sorumluluk ile bunlara yönelik cezai hükümleri) ek motorlu taşıtlar vergisi hakkında da uygulanır.

- Ek motorlu taşıtlar vergisi ödenmeden, trafikten çekme, hurdaya çıkarma ve yurt dışına çıkarma nedeniyle tescil kaydı kapatma işlemi yapılamaz.

- Tahsil edilen ek motorlu taşıtlar vergisi genel bütçe geliri olarak kaydedilir ve mahallî idarelere verilecek payların hesabında dikkate alınmaz.

3- Taşınmaz Satışında KDV İstisnası Kaldırılmıştır.

7456 sy Kanunun 7’nci maddesi

25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (r) bendinin birinci paragrafında yer alan “iştirak hisseleri ile taşınmazların” ibaresi “iştirak hisselerinin” şeklinde değiştirilmiş, ikinci ve dördüncü paragraflarında yer alan “taşınmaz ve” ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.

Çıkarılan ibareler aşağıda madde metninde bold olarak gösterilmiştir.

Kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisselerinin ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine devir ve teslimleri ile bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve teslimi.

İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz ve iştirak hisselerinin teslimleri istisna kapsamı dışındadır.

……..

(Ek paragraf: 15/7/2016-6728/43 md.) Bu fıkranın (u) bendi kapsamında varlık kiralama şirketlerine ve (y) bendi kapsamında finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devredilen taşınmaz ve iştirak hisselerinin, kaynak kuruluş ve kiracı tarafından üçüncü kişilere satışına ilişkin en az iki tam yıl aktifte bulundurma süresinin hesabında, bu iştirak hisselerinin varlık kiralama şirketleri, finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının aktifinde bulunduğu süreler de dikkate alınır.

• 4-Taşınmaz Satışında KDV İstisnasında Geçiş Düzenlemesi Yapılmıştır.

   

  7456 sy Kanunun 8’inci maddesi ile 3065 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

  “GEÇİCİ MADDE 43- Bu maddenin yürürlük tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanunun 17nci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (r) bendinde yapılan değişiklik öncesi hükümler uygulanır.”

  Bu hükümle 7456 sy kanunun yürürlük tarihi itibariyle kurumların aktiflerinde yer alan taşınmazlar için eski hükümler (istisna hükmü) uygulanacaktır. Bu tarihten sonra alınan ve aktife kaydedilen taşınmazların satışında vs maddede belirtilen şekilde devir ve tesliminde KDV istinası uygulanmayacaktır.

• 5-Afete Maruz Bölgede AFAD ile Yapılan Protokol Kapsamında Afetzedelere Bağışlanacak Konut İnşası İçin Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kurumlarına Yapılan Teslim ve Hizmetler KDV den İstisna Edilmiştir.

  7456 sy Kanunun 8’inci maddesi ile 3065 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

  GEÇİCİ MADDE 44- 6/2/2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile imzalanan protokol kapsamında afetzedelere bağışlanacak konutların inşası dolayısıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetler, 31/12/2024 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesnadır.

  Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilir. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler bu Kanunun 32’nci maddesi hükmü uyarınca istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilir.

  Birinci fıkrada yer alan süreyi bir yıla kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı; istisna kapsamına girecek teslim ve hizmetleri tanımlamaya, istisna ve iadeye ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.”

• 6-Afet Bölgelerinde Sanayi alanları ve işyerleri kurmakla ilgili plan, parselasyon, yapı ruhsatı, taşınmaz mülkiyeti veya imar haklarının aktarılması, takas ve trampa işlemleri ve bu işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar damga vergisi, resim, harç ve harcamalara katılma paylarından müstesnadır. Bu işlemler nedeniyle ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.

  7456 sy Kanunun 10’uncu maddesiyle düzenlenmiştir ve 12/3/2023 tarihli ve 136 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Sanayi İşyerlerine İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında daha önce belirlenen sanayi alanları da bu madde kapsamında değerlendirileceği hükmedilmiştir.

• 7-Özel Tüketim Vergisi ile ilgili olarak Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.

  7456 sy Kanunun 12’nci maddesi ile 4760 sy ÖTV Kanununun 12’nci maddesinde yer alan Oran veya tutar başlıklı maddesinde aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır.

  • 2 numaralı fıkrasının a bendi
    1. (I) sayılı listede yer alan veya bu maddenin (5) numaralı fıkrası uyarınca yeniden belirlenen maktu vergi tutarlarını, her bir mal itibarıyla söz konusu listede yer alan veya yeniden belirlenmiş sayılan en yüksek vergi tutarının beş katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye, bu sınırlar içinde mal cinsleri, özellikleri, kullanım yerleri veya ithalatın şekline göre farklı tutarlar tespit etmeye,” şeklinde değiştirilerek

    Cumhurbaşkanına verilen yetki genişletilmiştir.

  • (2) numaralı fıkrasının (b) bendinde yer alan “yarısına kadar artırmaya,” ibaresinden sonra gelmek üzere “söz konusu listede yer alan veya yeniden belirlenmiş sayılan” ibaresi ve “(B) cetvelindeki mallar için listede yer alan” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya yeniden belirlenmiş sayılan”

    ibaresi eklenerek yine Cumhurbaşkanına verilen yetki genişletilmiştir.

    Yine maddeye 5’inci fıkra olarak

     5. (I) sayılı listede yer alan maktu vergi tutarları veya Cumhurbaşkanınca bunlara ilişkin belirlenen en son maktu vergi tutarları, ocak ve temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksinde son altı ayda meydana gelen değişim oranında, bu değişimin ilanı gününden geçerli olmak üzere yeniden belirlenmiş sayılır. Bu hesaplama sonucunda ortaya çıkan vergi tutarlarında virgülden sonraki dört hane dikkate alınır. Cumhurbaşkanı, uygulama dönemlerini gün veya ay olarak belirlemeye veya belirleyeceği mallar ve aylar itibarıyla yeniden belirlenmiş sayılan tutarların uygulanmamasına karar vermeye yetkilidir.

    Fıkrası eklenmiş, böylece maktu ÖTV tutarlarının Ocak ve Temmuz aylarında yurt içi üretici fiyat endeksindeki son altı aydaki değişimin otomatik olarak yansıtılması hükme bağlanmıştır.

• 8-Katılma Paylarının değerleme artışından doğan kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmiş ve Taşınmaz satışında Kurumlar Vergisi İstisnası kaldırılmıştır.

  7456 sy Kanunun 19’uncu maddesiyle; 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının;

  a) (a) bendinin; (3) numaralı alt bendinde yer alan “ile katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler.” ibaresi “ve katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler ile bu fonların katılma paylarının 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 279 uncu maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan değer artış kazançları,” şeklinde değiştirilmiş, bendin (4) ve (5) numaralı alt bentleri yürürlükten kaldırılmış ve son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

  “Diğer yatırım fonu katılma payları ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr payları bu istisnadan yararlanamaz.”

  b) (e) bendinin; birinci paragrafında yer alan “kısmı ile aynı süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların %50’lik” ibaresi, beşinci paragrafının ilk cümlesindeki “taşınmazlar,” ibaresi ile beşinci paragrafının ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmış ve altıncı paragrafında yer alan “Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla” ibaresi “Menkul kıymet ticaretiyle” şeklinde değiştirilmiştir.

  Kaldırılan 4 numaralı bent;

  “4) Tam mükellefiyete tabi diğer yatırım fonu katılma paylarından elde ettikleri kâr payları (portföyünde yabancı para birimi cinsinden varlık ve altın ile diğer kıymetli madenler ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçları bulunan yatırım fonlarından elde edilen kazançlar hariç).”

  Buna göre; Kurumların, tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi fonu ve ortaklığı dışındaki diğer yatırım fon ve ortaklıklarından elde edilen kazançları için kurumlar vergisi istisnası kaldırılmıştır.

  Kaldırılan 5 numaralı bent;

  “5) (3) ve (4) numaralı alt bentlerde yer alan istisna kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 279 uncu maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan değer artış kazançları.”

  Yürürlük (a) bendi, Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren iktisap edilen yatırım fonu katılma payları için uygulanmak üzere yayımı tarihinde,

• 9-Kurumların kısmi bölünmesinde taşınmazın sermaye olarak konulması ve bundan dolayı vergiden istisna edilmesine son verilmiştir.

  7456 sy Kanunun 20’nci maddesiyle 5520 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendinin birinci cümlesinde yer alan “taşınmazlar ile” ibaresi “ve” şeklinde, dördüncü cümlesinde yer alan “Taşınmaz ve iştirak” ibaresi “İştirak” şeklinde değiştirilmiş ve “taşınmaz ve” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

  Yürürlük 1.1.2024

• 10-Kurumlar Vergisi oranı kalıcı şekilde artırılmış, ihracat kazançlarında vergi indirim oranı yükseltilmiştir.

  7456 sy Kanunun 21’inci maddesiyle; 5520 sayılı Kanunun 32 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “%20” ibaresi “%25” şeklinde, “%25” ibaresi “%30” şeklinde, yedinci fıkrasında yer alan “1 puan” ibaresi “5 puan” şeklinde değiştirilmiş ve sekizinci fıkrasının ikinci cümlesine “göre” ibaresinden sonra gelmek üzere “indirimden faydalananlara bu fıkra kapsamında” ibaresi eklenmiştir.

  Buna göre;

  Kurumlar vergisi, kurum kazancı üzerinden %25 (değişmeden önce %20)  oranında alınır. Şu kadar ki bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları üzerinden kurumlar vergisi % 30 (değişmeden önce %25) oranında alınır.

  (7) İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 5 puan (değişmeden önce 1 puan) indirimli uygulanır.

  Değişiklik; 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

  11- Taşınmaz Satışında Kurumlar Vergisi İstisnasında Geçiş Düzenlemesi Yapılmıştır

  7456 sy Kanunun 22’nci maddesiyle, 5520 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

  “GEÇİCİ MADDE 16- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazlar için 5 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinin bu maddeyi ihdas eden Kanunla değiştirilmeden önceki hükümleri uygulanır. Şu kadar ki, bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan %50 oranı, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak taşınmaz satış kazançları için %25 olarak uygulanır.”

  Taşınmaz satışında Kurumlar Vergisi istisnasının kaldırılmasında KDV istisnasının kaldırılmasından farklı bir geçiş süreci öngörülmüştür. Buna göre 7456 sy Kanunun ilgili maddesinin yürürlüğü itibariyle kurumların aktiflerinde yer alan taşınmazların satışında Kurumlar Vergisi istisna oranı %25 olarak uygulanacaktır.  Bu tarihten sonra alınan ve aktife kaydedilen taşınmazların satışında vs maddede belirtilen şekilde devir ve tesliminde KV istinası uygulanmayacaktır.

  Yürürlük yayımı tarihi

• 11-Orta hasar ve üzeri hasarlı olarak tespit edilen yapıların yerinde yeniden yapımına yönelik işlemler her türlü vergi ve resimden muaf tutulmuştur.

7456 sy Kanunun 26’ncı maddesiyle; orta hasar ve üzeri hasarlı olarak tespit edilen yapıların yerinde yeniden yapımına yönelik iş, işlem ve uygulamalar; 7269 sayılı Kanunun 42 nci maddesi kapsamında muaf olunan vergi, resim ve harçlara ilave olarak, yeni yapıların inşa sürecinde belediyelerce alınan her türlü ücret ve harçlardan, veraset ve intikal vergisinden, kurum ve kuruluşlarca döner sermaye ücreti adı altında alınan bütün ücretlerden, bu Kanun kapsamında yapılan yapıların maliklerine bu amaçlarla kullandırılan krediler dolayısıyla lehe alınacak paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisinden de muaf tutulmuştur.

 

 

SAYGILARIMIZLA

VEZİN YMM/BD