Şirketlerin yurtdışında gerçekleştireceği inşaat işleri ile ilgili olarak Türkiye’de aktifinde bulunan makine, teçhizat ve demirbaş niteliğindeki ATİK’leri, geçici ihracat yolu ile yurtdışına göndermeleri durumunda, Türkiye’de amortisman ayrılıp ayrılmayacağı ve fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği hususunda, 1 seri nolu Kurumlar vergisi Genel Tebliği’nde aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir.

“5.9.3. Geçici olarak ihraç edilen makine ve teçhizatın Türkiye’ye ithalinde değerleme

Tam mükellef kurumların aktiflerinde yer alan makine ve teçhizatları, yurt dışında yapılan inşaat işleri ile ilgili olarak yurt dışına geçici olarak ihraç etmeleri halinde, geçici olarak ihraç edilen ve işin bitiminde Türkiye’ye getirilen makine ve teçhizat ile ilgili olarak Türkiye’de amortisman ayrılmasına son verilecek; işin bitiminde söz konusu makine ve teçhizatların Türkiye’ye ithalinde ise amortisman uygulaması kaldığı yerden devam edecektir.”

Söz konusu açıklamalara bakıldığında, Şirket aktifinde yer alan makine ve teçhizatların yurtdışındaki işlerle ilgili olarak geçici olarak ihraç edilmesi durumunda, Türkiye’de amortisman ayrılmaması gerektiği belirtilmiştir.

Ancak, bu uygulamanın yurt dışında oluşacak kar veya zararın doğru tespit edilebilmesine olanak sağlamadığı düşünülmektedir. Bu bağlamda, transfer fiyatlandırması mevzuatına da uygun hareket etmek amacıyla iki alternatif uygulamanın gündeme gelebileceği kanaatindeyiz.

İlk alternatif olarak, yurtdışına gönderilen makine ve teçhizatlar için, yurtdışına kira faturası düzenlenmesi, aynı zamanda Türkiye’de aktifte yer alan ve üzerinden kira geliri elde edilen bu ATİK’ler için Türkiye’de amortisman ayrılmasıdır. Zira aksi halde, söz konusu makine ve teçhizatın kiraya verilmesiyle elde edilen gelir karşılığında, amortisman ayrılmadığı için, söz konusu kira geliri karşılığında herhangi bir gider oluşmamış olmaktadır.

Diğer bir alternatif ise, yine Türkiye’de aktifte yer alan makine ve teçhizatlar için Türkiye’de amortisman ayrılması, aynı zamanda bu makine ve teçhizatlar yurtdışında kullanıldığından, Türkiye’de ayrılan amortisman tutarlarının yurtdışına yansıtılmasıdır. Zira, 1 seri nolu KV Genel Tebliği’nin “5.9.4. Türkiye’deki merkez genel giderlerinden yurt dışında yapılan inşaat işlerine pay verilmesi” bölümünde aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir.

“Türkiye’deki merkez genel giderlerinden, yurt dışında yapılan inşaat işlerine pay verilmesi gerekiyor ise yurt dışında gider kaydedilen bu payların Türkiye’de gider kaydedilmesi mümkün olmayacaktır.”

Bu açıklamalar çerçevesinde, Türkiye’de Kar/Zarar tablosunda yer alan bir gider, yurtdışındaki iş ile ilgili ise, yurtdışında gider yazılması gerektiğinden, yurtdışına yansıtılabilecektir. Ayrılan amortismanlar dolayısıyla yurtdışındaki işyerine yapılacak yansıtma işleminin de fatura kesilmesi veya dekont düzenlenmesi yoluyla yapılabileceği düşünülmektedir.