3.2.2021 tarihli ve 31384 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7263 sayılı “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda önemli değişiklikler yapılmıştır.

Yapılan değişiklikler ile; Ar-Ge insan kaynağı kapasitesini artırılması, teknoloji ve yenilikçi şirketlerin ortaya çıkarılması ve gelişiminin desteklenmesi, üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi ve kurumsallaştırılması ile Ar-Ge ve yenilik ekosistemini güçlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Ayrıca, yapılan düzenlemeler ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile oluşturulan yapıların birbirini tamamlaması ve desteklemesiyle belirli bir noktaya gelen teknoloji yoğun çalışmaların daha da katma değerli hale getirilmesi hedeflenmiştir.

Bu kapsamda, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda 7263 sayılı Kanun ile yapılan değişikliklere özet ve detaylar itibarıyla aşağıda yer verilmiştir.

 

1. Değişikliklerin Özeti

    

• Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun’da yer alan teşviklerin uygulama süresi 31.12.2028 tarihine uzatılmıştır.
• 1.1.2022 tarihinden itibaren yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000.-TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükelleflerinin Ar-Ge indiriminden yararlanılması için bu tutarın %2’sini pasifte geçici bir hesaba aktarması ve geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar; Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere sermaye olarak konulması şartı getirilmiştir. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın %20’si, ilgili yılda yararlanılan Ar-Ge indirimine konu edilemeyecektir.
• Sermaye fonlarının kurulması ve güçlendirilmesi amacıyla girişim sermayesi desteği sağlanmış olup, Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri yıllık 1.000.000 TL’yi kadar indirim imkanı sağlanmıştır.
• Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerine ilişkin yerindelik ve uygunluk denetimleri Bakanlıkça yetki verilen teknoloji geliştirme bölgeleri yönetici şirketleri tarafından da yapılabilecektir.
• Temel bilimler tanımı genişletilerek desteklenecek programlar adı altında yeniden revize edilmiştir.
• Gelir vergisi stopaj desteğinin işveren lehine uygulanması gerektiği hususu netleştirilmiştir.
• Ar-Ge ve tasarım merkezi personelinin haftalık 8 saati aşmamak kaydıyla dışarıda geçirdiği süreler destek kapsamına alınmıştır.
• Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde çalışan personelin teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin %20’sini aşmamak kaydıyla faaliyetlerin bir kısmını bölge dışında geçirmesi durumunda bu süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamına alınmıştır.
• Tasarım yarışmalarında sergilenen tasarımlara sağlanan tescil giderleri desteğinin kapsamı genişletilmiştir.
• Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinin Kanunda öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespit süresi 3 yıla çıkarılmıştır.

    

1. Değişikliklere İlişkin Açıklamalar

 

1. Kanunun “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinde değişiklik yapılmıştır.

   Kanun’un mevcut halinde temel bilimler tanımı yalnızca fizik, kimya, biyoloji ve matematik bölümleri olarak belirtilmekteyken bu bölümlerin isim ve içerik değiştirebilmeleri ve benzeri yeni alanlar eklenebilmesi nedeniyle olası karışıklıkların önüne geçmek ve destek kapsamını benzer alanlarda genişletebilmek adına maddenin “o” bendi “desteklenecek programlar” adıyla revize edilmiştir.

    

2. 2.Kanunun “İndirim, istisna, destek ve teşvik unsurları” başlıklı 3’üncü maddesinde değişiklik yapılmıştır.

1. Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde Ar-Ge ve tasarım personeli istihdamı üzerindeki yükün azaltılması amacıyla gelir vergisi stopaj desteğinin işveren lehine uygulanması gerektiği hususu netleştirilmiştir.
2. Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde çalışan ve yüksek lisans veya doktora yapan Ar-Ge ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere bu merkezler dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilmesi için söz konusu merkezlerde en az 1 yıl çalışmaları şartı kaldırılmıştır.
3. Haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, doktoralı Ar-Ge ve tasarım merkezi personelinin üniversitelerde ders vermeleri veya görece büyük ve kurumsal fırmalardaki bilgi ve tecrübenin Teknoloji Geliştirme Bölgelerindeki girişimcilere mentörlük yapılarak aktarılması amacıyla dışarıda geçirilen süreler destek kapsamına alınmıştır.
4. Esnek çalışma saatlerine ve şartlarına uyumlu olarak merkezlerde çalışan personelin faaliyetlerin bir kısmını merkez dışında da yürütmesi ve Kanunla sağlanan destek ve muafiyetlerden aynı şekilde faydalanması amacıyla Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin %20’sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin, bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamına alınmıştır. Ayrıca, Cumhurbaşkanı bu oranı%50’ye kadar artırmaya yetkilidir.
5. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen kriterleri haiz tasarım yarışmalarında sergilenen tasarımlara sağlanan tescil giderleri desteğinin kapsamı genişletilerek etkisi artırılmıştır.
6. Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla var olan hibe mekanizmasının yanı sıra bu ekosistemin en önemli etkenlerinden biri olan sermaye fonlarının Bakanlık tarafından aktarılacak ödenekle kurulması ve güçlendirilmesi amacıyla girişim sermayesi desteği sağlanmıştır.

   Düzenleme ile kamu kaynaklı girişim sermayesi fonlarının doğrudan ya da alt fonlar aracılığı ile yine teknoloji girişimcilerine sermaye olarak aktarılması durumunda özel sektörün de sermaye aktarmasının teşvik edilmesi amaçlanmıştır.

   Girişim sermayesi desteği kapsamında kaynakların aktarıldığı girişim sermayesi fonlarından ya da bu fonların yatırım yaptığı fonların yatırımlarından yararlanan şirketlere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin;

   • Beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %10’unu
   • Öz sermayenin %20’sini

     aşmamak üzere Gelir Vergisi Kanununun 89’uncu maddesi uyarınca ticari kazancın ve Kurumlar Vergisi Kanununun 10’uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

   Yapılacak indirim tutarı yıllık 1.000.000 TL’yi aşamayacaktır.

   Bu Kanun kapsamındaki projelerin finansmanında kullanılmak üzere üzere Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından girişim sermayesi yoluyla destek almış firmalara sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da geri alınması halinde zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı doğmuş sayılacak, sağlanan vergi dışı destekler ise 6183 sayılı AATUHK hükümlerine göre ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilecektir.

7. Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla özel sektörün ayıracağı kaynaklarla sermayeye dayalı mekanizmaların kurulması ve güçlendirilmesi için düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenleme uyarınca;

1.1.2022 tarihinden itibaren yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000.-TL ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın %2’si pasifte geçici bir hesaba aktarılacaktır.

Bu yükümlülük, yıllık bazda 20.000.000 TL ile sınırlıdır.

Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar;

• Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması,
• Girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere

sermaye olarak konulması şarttır.

Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın %20’si, ilgili yılda yararlanılan Ar-Ge indirimine konu edilemeyecektir.

Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.

Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkili olup, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirleneceğinden ikincil düzenlemelerin takip edilmesi oldukça önemlidir.

3.Kanunun “Uygulama ve denetim esasları” başlıklı 4’üncü maddesinde değişiklik yapılmıştır.

1. Ar-Ge ve Tasarım Merkezi sayılarının giderek artması ve Ar-Ge ekosisteminin ulaşmış olduğu gelişmişlik nedeniyle, Kanun kapsamındaki destek ve teşvik unsurlarından yararlananların bu Kanunda öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespit süresi 2 yıldan 3 yıla uzatılmıştır.
2. Mevcut Teknoloji Geliştirme Bölgeleri proje değerlendirme süreçlerinin Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri için de yürütülmesi ve Bakanlık tarafından yapılacak denetimlerin daha nitelikli hale gelmesi amacıyla Kanun kapsamında gerçekleştirilen Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerine ilişkin yerindelik ve uygunluk denetimleri, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya Bakanlıkça yetki verilen teknoloji geliştirme bölgeleri yönetici şirketleri tarafından gerçekleştirilecektir.

Yapılacak denetimlerde nihai karar mercii Bakanlık olacaktır.

 

 4. Kanunun “Yürürlük” başlıklı 6’ncı maddesinde değişiklik yapılmıştır.

Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Kanun’da yer alan teşviklerin uygulama süresi 31.12.2028 tarihine uzatılmıştır.

 

Saygılarımızla.

Vezin YMM/BD A.Ş.

 

Sirkülerimizde bahsi geçen 7263 sayılı Kanuna ulaşmak için tıklayınız.

 

Yukarıda yer verilen açıklamalar konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade sadece bilgilendirme ve yorum yapmak amacını taşır. Söz konusu bilgilerin kişisel veya ticari kararlarınızda dayanak gösterilerek işlem yapılması yerine, konu hakkında profesyonel bir danışmana başvurmanız tavsiye edilir. “Vezin Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve Vezin Bağımsız Denetim A.Ş.” (Vezin) işbu dokümanın içerdiği konular hakkında bir beyan ve garantide bulunmamaktadır. “Vezin”, bu dokümanın içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü riskin tarafınıza ait olduğunu ve bu kullanımından kaynaklanan her türlü zarar ve sorumluluğun tamamen tarafınızca üstlenileceğini bildirmektedir.